Akıllı telefonlar hayatımıza girdiğinden beri elimizden düşüremez olduk. Ne yazık ki, bu konuda yalnız değiliz. Yapılan araştırmalar 1,8 milyardan fazla insan akıllı telefon kullandığını ve günde en az 150 kez ekranını kontrol ettiğini gösteriyor.
Teknolojinin bu yaygın kullanımı toplumun genç üyelerine de sıçrıyor. İngiltere’den elde edilen veriler 11-12 yaş grubunun neredeyse 70’inin bir cep telefonu olduğunu, 14 yaşında bu oranın yüzde yüzde 90’lara çıktığını gösteriyor. Aynı zamanda 10 ila 13 yaş arasındaki çocukların yüzde 56’sı bir akıllı telefon sahibi olduğu kaydediliyor.
Akıllı telefonlar ve tabletler artık bir çocuğun dilek listesinde bisiklet, bebek, oyuncak gibi hediyelerin yerini çoktan almış durumda. Bu durum aynı zamanda “mobil teknoloji beyin gelişimini nasıl etkiliyor?” sorusunu da beraberinde getiriyor. Bu konu ebeveynler, eğitimciler ve araştırmacılar arasında bir sürü tartışmayı da beraberinde getiriyor. Ne yazık ki, akıllı telefonlar nispeten yenidir ve toplanan deliller fazla olmasının yanında belirsiz ve ya da tutarsızdır.
Çocuklar yeni fikirlerle karşılamak için etraflarındaki dünyayı yaşamaya ihtiyacı vardır. Çocukların yüz-yüze etkileşimleri onların bilgi sahibi olması ve öğrenmesi için birinci yoldur. Boston Tıp Merkezi’nden Dr. Jenny Radesky ekran kullanımının ebeveynler ve çocuklar arasındaki etkileşim olumsuz etkilediğini belirtiyor.
Radesky’e göre çocuklar, kendi duyguları hakkında bilgi ve dil becerilerini, diğer insanların yüz ifadelerini gözlemleyerek öğrenir. Ancak ekran başında fazla vakit geçiren çocuklar bu önemli kilometre taşlarından eksik bir şekilde büyüyorlar.
Ekran başında zaman geçirmek çocukları fiziksel oyun ve etkileşim yoluyla öğrenme ve dünyayı keşfetmekten uzak tutuyor. Doktorlar ve eğitimciler teknolojinin gelişmekte olan beyni etkilemesi konusunda endişelerini dile getiriyor.
Cep telefonlarının yaydığı radyasyonun beyni olumsuz etkileyebileceği, endişelerinin başında geliyor. Ancak, radyasyon teorisi henüz kanıtlanmış değil. Ancak cep telefonundan yayılan radyo frekansları aslında gelişmekte olan bir beyin zarar verebileceği anlaşılmaktadır.
Ekran başında uzun zaman geçirmek nasıl etkiler yaratıyor?
1. Beyin gelişim alanlarını olumsuz etkiler.
2. 0-4 çocuğun sosyalleşmesi için en önemli yaş aralığıdır. Bu yaşta ekran karşısında olan çocuk sosyalleşme sürecini sağlıklı şekilde tamamlayamaz.
3. Dil gelişimini geriletir ya da geciktirir.
4. Uzun süre ekrana bakmak görme bozuklukları ve göz hasarları oluşturabilir.
5. Sürekli olarak tablet ve telefona eğilerek bakmak vücut duruşunda bozukluklara sebep olabilir.
6. Davranış problemleri ortaya çıkabilir. İstediği zaman kendisine tablet, telefon verilmediğinde ya da bu araçlar kendisinden geri istendiğinde çoğu çocuk itiraz ve reddetme davranışı göstermekte, bunun sonu genellikle ağlama ve öfke nöbeti ile sonlanmaktadır.
7. Çocuklar hareketsiz oturdukları için, hareket kabiliyetleri ve motor gelişimleri olumsuz etkilenebilir. Bir çocuğun en az günde 3 saat aktif hareket etmesi gerekir. Ekran başında çok uzun süre geçirmek sedanter yaşam tarzını ( Sedanter yaşam tarzı, düzensiz fiziksel aktivitenin olduğu ya da fiziksel aktivitenin olmadığı bir yaşam tarzıdır) eder.
8. Fiziksel oyunlar yerine sanal oyun oynayan çocukların hayal gücü gerektiği gibi gelişmeyebilir.
9. Oyunlarda başarı odaklı davranan çocuklarda, başarısızlık durumunda kabullenmeme, karşı gelme davranışları gözlenebilir.
10. Çocuklarda dikkat dağınıklığı ya da dikkat eksikliği oluşabilir.
Akıllı telefonlar ve internet de iletişim becerileri ve insanlarda duygusal gelişimini etkiler. Bir çocuğun iletişimi elektroniğe dayanır, bunlar insanların becerilerini zayıflaması riskini de ortaya çıkarır.
Türk pediatri derneğinin çocuklar için belirlediği ekran süreleri aşağıdaki gibidir:
0-3 yaş: Ekranları veya elektronik cihazları kullanmamalıdır.
3-6 yaş: Günlük toplam süre 20-30 dakikayı geçmemelidir.
6-9 yaş: Günlük toplam süre 40-50 dakikayı geçmemelidir.
9-12 yaş: Günlük toplam süre 60-70 dakikayı geçmemelidir.
12 yaş üzeri: Günlük toplam süre 120 dakikayı geçmemelidir.
Ancak, mobil teknolojinin istenmeyen sonuçlarla bağlantılı olduğuna dair somut bir kanıt da yoktur. Akıllı telefonlar ve teknoloji uygun kullanımla çocuklara fayda sağlayabilir. İşte teknolojinin faydaları:
Çocukların hızlı kararlar alma, görme keskinliğinin geliştirilmesi ve çoklu görev yapma, hızlı el becerisi yeteneklerini geliştirir.Öğeler için arama, görsel nesneleri izleme veya benzeri görsel motor işlevlerini artırır.
İnternet kullanıcıları daha sık karar verme ve beynin problem çözme bölümünü kullanma eğilimindedir.Birçok uzman ve eğitimci interaktif medyanın bir çocuğun hayatında olan yerinin inkar edilemez bir gerçek olduğunu, akıllı telefonlar ve tabletler ile öğrenme kavramları, iletişim ve diğer insanlarla iletişimi teşvik edebileceğini belirtiyor.
İşte bir akıllı telefon için harcanan zaman en iyi şekilde kullanmak için birkaç öneri:
Çocuklarınız yanında telefonla oynamak yerine onlarla yüz yüze etkileşim halinde olun.
Akıllı telefonlar, TV, bilgisayar, vb gibi teknolojik aletlerin kullanımını sınırlayın. Günde bir-iki saat kullanım yeterlidir.
Arada bir akıllı telefonu kullanmak için izin verebilirsiniz.
Aile yemekleri ve iletişimi teşvik edin.
Kelimeleri, okur-yazarlık, matematiksel ve bilim kavramlarını tanıtmak kaliteli uygulamalar bulmaya çalışın.
Akıllı telefonları yatak odası dışında tutun.