KALICI YÖNTEM
Sterilizasyon (kadınlarda tüplerin bağlanması, erkeklerde vazektomi) küçük cerrahi girişimle gerçekleştirilen ve doğurganlığı kalıcı şekilde etkileyen bir doğum kontrol yöntemidir.
GERİ DÖNÜŞÜ YOK
Sterilizasyon doğum kontrolünün en uç noktasıdır. “Ya hep ya hiç” gibi biraz radikal bir yaklaşım gibi gelebilir; bu nedenle herkes için uygun bir yöntem değildir. Kalıcı bir doğum kontrol yöntemi olduğundan, hiçbir zaman çocuk istemediğinden emin olan veya artık daha fazla çocuk istemeyen kişiler için uygundur. Sterilizasyon hem kadınlar, hem de erkeklerde uygulanabilir. Birkaç yöntem bulunmakla birlikte, hiçbirinin geri dönüşünün olmadığı söylenebilir. Sterilizasyon kararı almadan önce mutlaka doktorunuzla konuşun; yine etkili olan farklı uzun süreli doğum kontrol yöntemleri bulunuyor ve bu yöntemlerin geri dönüşü de var.[1],[5]
AYRINTILAR
Kadınlarda
Kadınlara en sık uygulanan sterilizasyon tipi cerrahi ve cerrahi olmayan yöntemleri içerir. Her 2 yöntemde de spermin yumurtayla birleşerek rahme yerleşmesi engellenir; ancak bunu farklı şekillerde gerçekleştirirler: Birinde tüpler bağlanarak kesilir, bu işleme tüplerin bağlanması denmektedir. Tüpler elektrik akımı veren bir cihazla da yapıştırılabilir veya klips, klemp veya halkalarla kapatılabilir; böylece sperm yumurtayla buluşamaz. Bu işlem vajinadan sokulan özel bir kateterle gerçekleştirilebilir. Hatta, bazen tüpün ufak bir parçası çıkartılabilir.
Cerrahi olmayan sterilizasyonda tüpler hiçbir şeyin girip çıkmayacağı gibi tıkanır. Ufak ve bükülebilir bir metal cihaz özel bir kateterle vajinadan girilerek tüplere yerleştirilir. Bu cihaz tüpte bir yara oluşturarak yumurta ve spermlerin geçtiği boşluğun tıkanmasını sağlar, bu sayede gebelik engellenir. İlk 3 ay başka bir doğum kontrol yöntemi kullanılması gereklidir, ancak etki oluştuktan sonra kalıcı olduğu unutulmamalıdır.
Sterilizasyon genellikle hastanede anestezi altında uygulanır. Cerrahi sterilizasyon biraz uzunca bir iyileşme süresi gerektirir; ancak kadının sadece doğurganlığını etkiler, cinsel isteğini ve cinsel ilişkide bulunmasını etkilemez. Öncelikle doktorunuza yarar ve risklerini sormanız çok önemlidir. Ayrıca spiral ve deri altı implant gibi yüksek etki sağlayan diğer uzun süre etkili yöntemler hakkında bilgi sahibi olmanız da doğru olur.
Erkeklerde
Erkeklerde uygulanan sterilizasyona vazektomi adı verilmektedir; bu işlemde spermleri taşıyan kanallar kesilir. İşlem lokal anesteziyle uygulanabilir. İşlemden sonra erkek boşalmaya devam eder, ancak menide sperm bulunmaz. Erkeğin çocuk sahibi olmasını etkiler, ancak cinsel isteğini ve cinsel ilişkide bulunmasını etkilemez. Öncelikle doktorunuza yarar ve risklerini sormanız çok önemlidir.
Bazen ameliyat yapılarak geri dönüş sağlanabilir, ancak geri dönüş sağlanabileceğinin garantisi yoktur. Geri dönüş için yapılacak olan ameliyat karmaşık bir işlemdir ve etkili olmayabilir.
Sterilizasyon adet düzenini etkiler mi?
Hayır. Araştırmalar kadınlarda uygulanan sterilizasyondan sonra adet düzeninde bir değişiklik olmadığını göstermiştir. Kadın sterilizasyondan önce hormonal bir yöntem veya spiral kullanıyorsa, adet kanama düzeni bu yöntemleri kullandığı zamandan önceki haline döner. Örneğin doğum kontrol hapı kullanmakta olan bir kadın tüplerini bağlattığında kanamasında artış olduğunu fark edebilir; çünkü adet kanamaları hap kullanmadan önceki haline döner. Ancak menopoz yaklaştıkça adet düzeninde değişiklikler olabileceği unutulmamalıdır.