Kardeşinin geleceği haberi çocuğa ne zaman verilmeli?
İşte, uzmanından ailelere öneriler…
Çocuğunuz bir kardeşi olacağını öğrendiğinde bu belirsiz durum karşısında birçok soru üretir ve karmaşık duygular yaşar.
Bunların başında “Şimdi bana ne olacak?” sorusu gelir. Dünyayı ben merkezci algılayan okul öncesi çocuğu kendisinin artık istenmediğini ve sevilmediğini düşünebilir. Sorular kafasında büyür ve tabi bu sorunların sebebi olan anne babasına da biraz kızar, anne babasının sevgisini test etmek için birçok olumsuz davranışa meyleder, daha çok bağımlı davranışlar sergiler.
Çocuğun yaşadığı bu süreç bebek doğduktan sonra da sıklıkla devam eder ve anne babanın doğru yaklaşımıyla bir süre sonra hafifleyerek etkisini kaybeder. Doğru yaklaşım için neler yapabilirsiniz?
Kardeş haberini siz verin: Çocuğunuzu en erken hamileliğinizin riskli döneminin geçtiği 3. aydan sonra, en geç vücut yapınıza göre karnınızın belirginleştiği dönemden sonra haberdar etmelisiniz. Bu süreçte önemli olan çocuğunuzun bu bilgiyi anne babasından duymasıdır.
Çocuğunuzu karşınıza alarak ailenize yeni bir bebek geleceğini, bu bebeğin onun kardeşi olacağını ve dördünüzün çok mutlu bir şekilde yaşantınıza devam edeceğini söyleyebilirsiniz.
Sorularını yanıtlayın: Bebekle ilgili sormak istediği bir soru varsa onları yanıtlayabilirsiniz. Konuyla ilgili daha fazla aydınlanması için çevrenizdeki kardeşli arkadaşlarından ve sizin kardeşlerinizden örnekler verebilir, bebeklik fotoğraflarınızı birlikte inceleyebilir, çocuğunuzun minik bebeklik kıyafetlerini ona gösterebilirsiniz. Konuyla ilgilenmeye başladığını fark ettikten sonra ona kardeşi doğan çocuklar için yazılmış kitaplar alabilirsiniz.
Bebek gelişimi konusunda bilgilendirin: Hamileliğinizin ilerleyen dönemlerinde çocuğunuzu, bebeğin (bir ismi konduysa mutlaka ismiyle hitap edilmeli) doğduktan sonra gününün çoğunu uyuyarak geçireceği, beslenmek için anne sütüne ihtiyaç duyacağı ve meme emeceği, kardeşiyle oynamak için biraz büyümesini beklemesi gerektiği gibi konularda bilgilendirmelisiniz. Böylece yanlış beklentilere kapılmasını önleyebilirsiniz (Örneğin; bu bebek çok sıkıcı, benimle hiç oynamıyor).
Odasının düzenini bozmayın: Odasının eşyalarının yani düzeninin aynı kalması ona güven verecektir. Kendisine küçülen kıyafetlerini ve oyuncakları ise onayını aldıktan sonra yeni doğan bebeğiniz için kullanabilirsiniz.
DOĞUMDAN SONRA NASIL DAVRANMALI?
Bebeğiniz doğduktan ve siz –eğer aldıysanız- narkozun etkisinden çıktıktan sonra çocuğunuzun bir aile büyüğüyle sizi hastaneye ziyarete gelmesi uygundur.
Burada önemli olan hastaneden eve beraber dönmenizdir. İlk zamanlar ev kalabalık olacağı için çocuğunuz biraz bunalabilir ve tüm ilgi bebeğin üstünde olduğu için dikkat çekmek üzere olumsuz davranışlar, hırçınlıklar sergileyebilir.
Bu duygu ve davranışları anlayışla karşılamalı, çocuğunuzla bu konularda sık sık konuşmalısınız. “Herkesin bebekle ilgilenmesi senin biraz canını sıktı galiba?” , “Bebek ağladığı için uyumakta zorlanıyorsun?” gibi onun yaşadığı zorlukları ona yansıtan ifadeler kullanmalı ve çocuğunuza onu anladığınızı, bu duygularını kabul ettiğinizi göstermelisiniz.
Çocuğunuzla abla/abi olduğu için gururlandığınızı göstermeli, ablalığın/abiliğin sorumluluk alan yönlerine değil eğlenceli yönlerine vurgu yapmalısınız. “Kardeşin biraz büyüsün parka gittiğinizde onu kötü davranan çocuklardan koruyabilirsin”, “Büyük olmak çok eğlenceli, bütün gün parkta oynayabiliyorsun ya da dondurma yiyebiliyorsun” gibi… cümleler kurabilirsiniz.
Çocuğunuz biraz meraktan biraz da kardeşine veya size tepki göstermek amacıyla kardeşinin canını yakabilir. Böyle zamanlarda aşırı tepki vermeden çocuğunuzu uyarmalı, “Onu merak ediyorsun” , “Kardeşini incelemek istiyorsun” , “Kardeşine kızgınsın” gibi cümlelerle içinde bulunduğu durumu tanımlamalı, bebeklerin çok hassas olduğu ve canının yanacağını söylemeli, ailenizde kimsenin birbirine zarar vermediğini hatırlatmalısınız.
Çocuğunuza kardeşini sevmesi ve eski oyuncaklarını/kıyafetlerini kardeşiyle paylaşması konusunda söz hakkı tanımalısınız. Kardeşini sevmek zorunda olmadığını bilmesi ve oyuncaklarını istemezse vermeyebileceği çocuğunuzu rahatlatır ve bu durum çoğunlukla iş birliği içine girmesini kolaylaştırır.
ASLA YAPILMAMASI GEREKENLER
Hamilelik sürecinde ağırlaşan vücudunuz ve ağrılarınız sebebiyle çocuğunuzu kucağınıza alamadığınızda ya da yerde oturamadığınızda sebep olarak karnınızdaki bebeği göstermeyin.
Bu davranış kardeşine kızgınlık duymasına sebep olur. Yeni doğan bebeği çocuğunuzun yanında sevmemek gibi davranışlarda bulunmayın, bu davranışınız onda kaygı uyandırabilir.
Çocuğunuza onu daha çok sevdiğinizi söyleyerek rekabeti körüklemeyin. “Sen artık ablasın/abisin daha dikkatli davranmalısın” gibi cümlelerle çocuğunuzdan anlayış beklemeyin.
Bebeğin kızgınlık duymasına sebep olabilir. Çocuğunuzu bebeğe zarar verecek endişesiyle uzakta tutmaya çalışmayın, bu tutum, kardeşini benimseme sürecini uzatır ve onda kızgınlık yaratabilir.
Ailenize yeni bir bebeğin gelmesi eğlenceli olduğu kadar yorucudur. Bu sebeple, çocuğunuzun yeni düzenine ayak uydurması kadar sizin de bir uyum süreci yaşayabileceğinizi ve zaman zaman zorlanabileceğinizi unutmayın. Bu dönemde zorlandığınızı düşündüğünüzde bir uzmandan destek almanız faydalı olur.
Çocuklar, kimi zaman ailelerine kardeş istediklerini, kimi zaman hiç istemediklerini ifade ederler. Bazı çocuklar ise bu konuya hiç değinmez. Her koşulda, eve kardeşin gelmesi aile sistemini ve dengeleri değiştirecektir. Kardeş kıskançlığı evrensel bir olgudur ve son derece sağlıklı bir duygudur. Böyle bir durumda kendinizi suçlamamalısınız.
Bu süreci en başından iyi yönetebilmek için neler yapılabilir?
- Çocuğunuz size ‘Bana kardeş yapın artık!’ gibi cümleler kurduğunda “Bu fikrini belirtmen bizim için çok önemli. Bu, anne ve babanın verebileceği bir karar, böyle bir karar verirsek seni mutlaka bilgilendireceğiz.” denilebilir. Zira pek çok çocuk, kardeşi olmasını kendi isteğine bağlamaktadır. İleride kardeşinden hoşlanmadığı durumda da ‘Dünyaya getirdiğim gibi, dünyadan geri gönderebilirim.’ düşüncesi oluşabilmektedir. Eğer ikinci bir hamilelik planlıyorsanız tüm süreci büyük çocukla doğumdan önce paylaşmak ve onu hazırlamak önemlidir.