Hamilelikte kan değeri düşüklüğü ve tedavisi
Hamile kaldığınızda anemi geliştirebilirsiniz, yani kan değeri düşük çıkar. Bu durumda kanda oksijeni dokularınıza ve bebeğinize taşıyacak yeteri kadar sağlıklı alyuvar yoktur.
Hamilelikte vücut bebeğin gelişimini desteklemek için daha fazla kan üretir. Eğer yeterince demir ve diğer besinlerden tüketmiyorsanız, vücut yeterince alyuvar üretemeyebilir.
Hamilelikte hafif anemi yaşamak normal. Ancak düşük demir değerleri ve vitamin düzeyleri ile başka sebeplerden dolayı ağır anemi yaşayabilirsiniz.
Anemi yorgun ve bitkin hissetmenize sebep olabilir. Ağırsa ve tedavi edilmezse erken doğum gibi ciddi komplikasyonların riskini arttırır.
Bu nedenle hamilelikte kan değeri düşüklüğünün sebepleri, belirtileri ve tedavisi hakkında bilmeniz gerekenler var.
Hamilelikte Anemi Türleri
Hamilelikte farklı anemi türleri ortaya çıkabilir. Bunlar arasında şunlar var:
- Demir eksikliği anemisi
- Folat eksikliği anemisi
- B12 vitamini eksikliği anemisi
Bu anemi türlerinin gelişim sebepleri şöyle:
Demir eksikliği anemisi: Bu anemi, vücutta hemoglobin üretecek kadar demir olmadığı zaman ortaya çıkar. Hemoglobin alyuvarların içindeki bir proteindir. Ciğerlerden vücudun geri kalanına oksijen taşır.
Demir eksikliği anemisinde kan vücuttaki dokulara yeterince oksijen taşıyamaz.
Demir eksikliği anemisi hamilelikteki en yaygın anemi sebebi.
Folat eksikliği anemisi: Folat yeşil yapraklı sebzeler gibi gıdalarda doğal olarak bulunan bir B vitamini türüdür ve vücut yeni hücreler üretmek için ona ihtiyaç duyar.
Hamilelikte kadınların ekstra folata ihtiyacı olur. Ancak bunu beslenmeden almak bazen zor olur. Bu olduğu zaman vücut yeterince alyuvar üretemez ve dokulara oksijen gidişi alır. Folatın insan üretimi haline ise folik asit adı verilir.
Folat eksikliği nöral tüp anormallikleri ve düşük doğum ağırlığı gibi belli doğum kusurlarına doğrudan katkıda bulunur.
B12 vitamini eksikliği: Bedenin sağlıklı alyuvarlar üretmek için B12 vitaminine ihtiyacı vardır. Hamile kadınlar beslenme yoluyla yeterince B12 almadıklarında, bedenleri yeterince sağlıklı alyuvar üretemez. Et, beyaz et, süt ürünleri ve yumurta tüketmeyen kadınlar B12 eksikliği geliştirme riskine daha fazla sahipler ve bu da nöral tüp anomalileri gibi doğum kusurlarına yol açabilir ve erken doğuma da sebep olabilir.
Doğum sırasında ve sonrasında kan kaybı da anemiye sebep olabilir.
Hamilelikte Anemi İçin Risk Faktörleri
Tüm hamile kadınlar anemik olma riski altındalar. Çünkü normalden daha fazla demir ve folik asit ihtiyaçları var. Ancak şu koşullara sahipseniz risk daha fazla:
- Çoklu gebelik varsa
- Birbirine yakın iki hamilelik olduysa
- Sabah bulantılarından dolayı çok kusuyorsanız
- Genç yaşta hamile kaldıysanız
- Demirce zengin gıdalar tüketmiyorsanız
- Hamile kalmadan önce kansızlığınız varsa
Hamilelikte Anemi Belirtileri
Hamilelikte aneminin temel belirtileri şöyle:
- Solgun ten, dudaklar ve tırnaklar
- Yorgun ve güçsüz hissetmek
- Sersemlik
- Nefes darlığı
- Kalp çarpıntısı
- Konsantrasyon zorluğu
Aneminin erken dönemlerinde görünür belirtileriniz olmayabilir ve büyük bir kısmı ise anemi olmasanız bile hamilelikte ortaya çıkabilir. Bu nedenle kontrollerinizde kan testinin yapılması önemli.
Hamilelikte Anemi Riski
Hamilelikte ağır veya tedavi edilmemiş demir eksikliği anemisi şu riskleri arttırır:
- Erken doğum veya düşük doğum ağırlığına sahip bebek
- Doğumda çok kan kaybı olursa kan nakli
- Doğum sonrası depresyon
- Anemili bebek
- Gelişim geriliği olan bebek
Tedavi edilmemiş folat eksikliği şunların riskini arttırır:
- Erken doğum veya düşük doğum ağırlıklı bebek
- Omurilikte ve beyinde ciddi doğum kusurlarına sahip bir bebek
Tedavi edilmemiş B12 vitamini eksikliği anemisi ise bebeğin nöral tüp defektlerine sahip olma riskini arttırır.
Anemi Testleri
Gebelik kontrollerinizde doktorunuz kan testi ile anemi durumunu görmek isteyecektir. Bu testler genelde şöyle:
- Hemoglobin testi: Kandaki oksijeni ciğerlerden dokulara taşıyan demir zengini hemoglobin proteininin miktarı ölçülür.
- Hematokrit testi: Kan örneğindeki alyuvar oranını ölçer.
Eğer hemoglobin veya hematokrit düzeyiniz normalden düşükse, demir eksikliği aneminiz olabilir. Dotor başka kan testleri ile kansızlığınızın sebebini araştırır.
Hamileliğin başlarında aneminiz olmasa bile, doktor muhtemelen ikinci ve üçüncü trimesterde birer kan testi daha yapacaktır.
Anemi Tedavisi
Hamilelikte aneminiz varsa, demir takviyesi veya folik asit takviyesini prenatal vitaminlere ek olarak almanız gerekebilir. Doktor demir veya folik asit zengini başka gıdaları da beslenmenize eklemenizi isteyebilir.
Buna ek olarak belli bir süre sonra başka bir kan testi de doktor tarafından istenebilir, böylece kan değerlerinizde iyileşme olup olmadığı görülür.
B12 vitamini eksikliğini tedavi etmek için doktor B12 takviyeleri önerebilir.
Doktor ayrıca beslenmenize daha fazla hayvansal gıda eklemenizi isteyebilir. Bazıları şöyle:
- et
- yumurta
- süt ürünleri
Doğum doktorunuz sizi kan problemlerinde uzmanlaşmış olan bir hematoloğa gönderebilir. Bu uzman gebelik boyunca doğum doktorunuz ile birlikte çalışarak aneminin yönetimine yardımcı olabilir.
Aneminin Önlenmesi
Hamilelikte anemiyi önlemek için yeterince demir aldığınızdan emin olun. Dengeli öğünler ve demir bakımından zengin gıdaları tüketmek önemli.
Günde en az üç defa demir zengini gıdalar tüketin:
- yağsız kırmızı et, beyaz et ve balık
- koyu yeşil yapraklı sebzeler
- demirli tahıllar ve kahvaltılık gevrekler
- baklagiller, mercimek ve tofu
- kuruyemiş ve çekirdekler
- yumurta
C vitamini bakımından zengin gıdalar da vücudun daha fazla demir emilimi yapmasını sağlarlar. Bunlar şöyle:
- narenciye ve suları
- çilek
- kivi
- domates
- dolmalık biber
Bu gıdaları demirli gıdalarla aynı anda almaya çalışın. Örneğin kahvaltıda demirli kahvaltılık gevrekle birlikte portakal suyu tüketin.
Ayrıca folat bakımından zengin gıdaları seçmek de folat eksikliğini önler. Bunlar şöyle:
- yeşil yapraklı sebzeler
- narenciye meyveler ve suları
- kuru fasulye
- folik asit takviyeli ekmek ve gevrekler
Prenatal vitaminler konusunda doktorun talimatlarını takip edin ve böylece yeterince demir ve folik asit alabilirsiniz.
Vejeteryan ve vegan olanlar ise B12 vitamini takviyesini gebelik ve emzirme sürecinde alma konusunda doktorlarına danışmalılar.