Kürtaj, rahim içindeki gebeliğin, ince kanüller veya küretler kullanılarak rahim dışına alınması işlemine denilmektedir. Kürtaj işlemi teknolojinin ilerlemesi ile artık vakum aspirasyonu yöntemi ile yapılmakta olup gebelik haftasına göre teknik değişiklik gösterebilmektedir.
Küretaj aslında bir anlamda tüm rahim içinin temizlenmesi anlamına gelmektedir. Mesela hamile olmayıp uzamış, anormal adet kanamaları ile başvuran hastalarda da hem tanı hem tedavi amacıyla küretaj tekniği kullanılmaktadır.
Kürtaj hangi durumlarda yapılır?
Gebeliğin devamının annenin hayatını tehlikeye sokacağı, gebelikte yüksek doz radyasyona maruz kalma, gebelikte sakıncalı ilaç kullanımı, bebeğin kalp atımının durması gibi durumlarda kürtajın yapılması gerekmektedir.
Kürtaj işlemi, çocuk aldırma dışında, rahim kanseri tanısı koymak için biyopsi yapılması gerektiğinde, rahim kalınlaşması olan kadınlarda ve normal olmayan vajina kanaması olan kadınlarda kanamayı durdurmak ve doku tanısı elde etmek amacıyla yapılmaktadır.
Kürtaj kaç ay sonra yapılamaz?
Gebeliğin sonlandırılması için yapılan kürtajlarda yasal sınır son adet tarihinden itibaren 10. hafta ile sınırlanmıştır. 10. haftadan sonra isteğe bağlı gebelik sonlandırma ülkemizde yasal değildir. Ancak bebekte tespit edilmiş ağır bir sakatlık veya gebeliğin devam etmesi halinde annenin hayatını tehlikeye atacak durumlar olabilmesi öngörüldüğünde sağlık kurulu kararı ile gebelik sonlandırılır. 10. haftadan sonra yapılacak kürtaja yasa dışı kürtaj denilmektedir.
Kürtaj nasıl yapılır?
Kürtaj tıbbın ve teknolojinin ilerlemesi sonucunda eski yöntemleri geride bırakarak ağrı hissedilmeden ve tıbbi koşullar altında yapılmaktadır. Kürtaj uygulamasına başlamadan önce hangi anestezi yönteminin yapılacağı belirlenir. Hasta lokal anestezi veya genel anestezi yöntemini tercih edebilir.
Hasta jinekolojik koltuğuna alınarak öncelikle pozisyon verilir. Ultrason ile rahmin durumu, yönü ve büyüklüğü tespit edilir. Vajinal spekulum yerleştirilerek rahim ağzı görülebilir hale getirilir. Olası bir enfeksiyona karşı vajina ve rahim ağzı antiseptik solüsyon ile temizlenir.
Eğer rahim ağzı açıksa direk olarak rahim içine girilebilir. Rahim ağzı açık değilse önce özel aletlerle istenilen boyuta kadar genişletilir ve daha sonra rahim içine girilir. Vakum yardımıyla rahmin içindeki gebelik materyalinin tamamı temizlenir. Temizleme işleminde rahim duvarlarına zarar verilmemesi çok önemlidir.
Vakumlu kürtaj
Günümüzde kürtaj işlemi en çok vakum aspirasyon yöntemi kullanılarak yapılmaktadır. Bu teknik küret işlemine göre çok daha az zarar verici bir yöntemdir.
Kanül adı verilen ve uç bölümü son derece ince olan plastik alet vajina girişinden rahim içerisine sokulur. Sonrasında vakumlu kürtaj işlemi gerçekleştirilir. Negatif basınç gönderen bir cihaz ya da vakumlama aleti yardımı ile gebelik materyalleri rahim içerisinden çıkarılır. Bu işlem içeride doku kalmadığından emin olunana kadar ultrason eşliğinde yapılır ve gebelik sonlandırılmış olur. Yaklaşık 5-6 dakika sürmektedir. Bu işlem sırasında anestezinin etkisi altında olan hastanın herhangi bir ağrı ya da acı hissetmesi de mümkün değildir.
Kürtaj ne kadar sürer?
Kürtaj işlemi gebeliğin haftası ile bağlantılı olmakla birlikte yaklaşık 5-10 dakika arasında süren bir işlemdir. Gebelik haftası arttıkça süre de doğal olarak uzamaktadır.
Anestezi ile kürtaj işlemi yapılan hastalarda hastanın alacağı anestezinin dozu ve işlem sonrasında dinlenme süresi değişiklik göstermektedir. İşlemden sonra 15-20 dakikalık bir dinlenme süresi vardır.
Kürtajın riskleri nelerdir?
Kürtajın riskleri, günümüz teknolojisiyle son derece aza indirilmiş olsa da cerrahi işlem olduğu için riskleri vardır. Deneyimli ve bilgili kişiler tarafından doğru teknik kullanılarak yapılan kürtajın riski neredeyse yok denecek kadar azdır.
Risklerden biri rahmin tamamen boşaltılamamasına bağlı kanamanın işlem sonrası uzun süre devam etmesi ve hastanın aşırı kan kaybına sebep olmasıdır. Bu nedenle ideal şartlarda ameliyathanede ultrason ile rahmin kontrolü önerilir. Bir diğer risk ise işlem sırasında rahim duvarının delinmesidir. Bu durum kadın için genellikle ciddi risk yaratmamakla birlikte karnın içinde kanamaya bağlı sorunlar oluşturabilir.
Ayrıca kürtajın steril şartlarda yapılmaması da işlem sonrası enfeksiyon riski meydana getirebilir. Bu enfeksiyona ya da yapılan işleme bağlı olarak bir süre sonra Asherman sendromu dediğimiz rahim içinde yapışıklık görülebilir ve sonraki gebelikleri olumsuz etkileyen durumlar meydana gelebilir.
Kürtaj sonrası nelere dikkat edilmelidir?
Kürtaj günübirlik işlem olup, işlemden 1-2 saat sonra normal yeme içime yapılabilir. İşlem sonrası mide bulantısı, halsizlik ve sersemlik hissinin olması oldukça normaldir ve endişelenecek bir durum değildir.
İyileşme süreci boyunca kasıkta küçük kramplar yaşanabilir ve bu kramplar genellikle hafif adet ağrısına benzer. Bunun dışında herhangi bir şiddetli ağrı yaşanmaz. Bir miktar kanama beklenen bir durumdur. Hiç kanama olmaması da anormal bir durum değildir. İşlem sedasyon anestezi ile yapılır ise 6-8 saat araç kullanmak gibi dikkat gerektiren aktiviteler yapılmamalı.
Kürtaj takip eden 4-6 hafta sonrasında ilk adet kanaması olur, bazılarında azalma olabilir, bu beklenen bir durumdur. İşlemden sonraki gün kadın işe rahatlıkla gidebilir. İşlemden yaklaşık 2 hafta sonra kontrole gitmek gerekir.